درآمد زایی از ارزهای دیجیتال
معاملات جهانی را تصور کنید که بدون واسطه و دلال انجام شود. به طوری که مردم به صورت مستقیم و بدون اینکه نیاز باشد به یکدیگر اعتماد داشته باشند، به مبادله کالا، بستن قرارداد و استفاده از خدمات میپردازند. نرم افزارهای اتوماتیک و غیرمتمرکز که هیچگاه متوقف نمیشوند و هیچکس نمیتواند در کار آنها تداخل ایجاد کند. شبکه اتریوم اولین شبکه ای بود که برای تحقق این آرمان پا به عرصه گذاشت. هدف از به وجود آمدن اتریوم این بود که شبکه آن به کامپیتور دنیا تبدیل شود و تمام قراردادهای هوشند در بستر این شبکه در جریان باشند.
در شناسنامه و وبسایت رسمی ارز اتریوم این ارز اینگونه تعریف می شود:
اتریوم یک پلتفرم غیرمتمرکز است که قراردادهای هوشمند را اجرا میکند: هیچگونه احتمال از کارافتادگی، سانسور، تقلب یا دخالت افراد شخص ثالث برای برنامههایی که روی اتریوم اجرا میشوند، وجود ندارد.
به عبارت دیگر، اتریوم یک پلتفرم آزاد مبتنی بر فناوری شبکه بلاک چین است که توسعه دهندگان را قادر می سازد تا نرم افزارهای غیرمتمرکز خود را روی آن پیاده سازی کنند. این نرمافزارها تحت کنترل و نظارت هیچ سازمان و نهادی نیست و تراکنشها و معاملات روی شبکه اتریوم به صورت کاملا مستقل از بانکها انجام میشوند. ارز دیجیتال این شبکه هم اتر نام دارد و نماد اختصاری آن ETH است.
هر برنامه نویس می تواند با استفاده از اتریوم نرمافزار غیرمتمرکز خود را توسعه دهد. همچنین میتواند بدون نیاز به ساخت شبکه بلاک چین جدید، مقداری از قدرت پردازش شبکه را اجاره نماید و از آن استفاده کند. به ارزهایی که شبکه بلاکچین مخصوص به خود را ندارند و در شبکه بلاکچین ارزدیجیتال دیگری اجاره نشین هستند توکن گفته می شود. بیش از 95 % توکن های دنیا در شبکه اتریوم که نام این شبکه CRC20 هست اجاره نشین هستند و تنها 5 درصد باقی از شبکه های دیگر استفاده می کنند.
قبل از پیدایش اتریوم، توسعه دهندگان بلاک چین برای ساخت ارز دیجیتال خود مجبور بودند یک شبکه بلاک چین برای خود بسازند که شامل هزینه های بسیار زیادی می شد. اما با ایده خلاقانه شبکه اتریوم این مشکل از دوش توسعه دهندگان برداشته شد و باعث افزایش اعتبار و محبوبیت این شبکه شد.
تیم سازنده اتریوم هدف از ساخت این شبکه را اینگونه عنوان میکنند:
اتریوم ایجاد شد تا ما برای انجام کارهایمان به هیچ بانک، شرکت و نهاد دیگری به جز خودمان نیاز نداشته باشیم.
هدف اتریوم این است که تبدیل به یک کامپیوتر دنیا شود.
اتریوم و بیت کوین هردو ارزهای دیجیتالی هستند اما هدف پشت خلق آن ها متفاوت است. بیت کوین به وحود آمده است تا ابزار دریافت و پرداخت باشد اما اتریوم به وجود آمده است تا کامپیوتر دنیا باشد. شبکه بلاک چین بیت کوین برای رهگیری مالکیت دارایی دیجیتال (بیت کوین) استفاده میشود، شبکه بلاک چین اتریوم برای اجرای کد برنامههای غیرمتمرکز طراحی شده است.
اتریوم هم مانند بیت کوین مبتنی بر اصل اجماع اثبات کار یا همان Proof of Work بوده و قابل استخراج است اما قرار است که سمت به اثبات سهام حرکت کند. در روش اثبات سهم استخراج یا ماینینگ صورت نمیگیرد و افراد بر اساس مقدار دارایی های خود در شبکه، به تایید تراکنشهای میپردازند و پاداش دریافت میکنند.
در حالی که تعداد بیت کوین های قابل استخراج تنها 21 میلیون واحد است، اتریوم سقف مشخصی برای استخراج ندارد اما احتمالا در سال های آینده برای آن سقف تعیین خواهد شد و یا برای آن حد تولید سالانه در نظر گرفته میشود تا دچار تورم نشود. سرعت تراکنشهای اتریوم بسیار سریع تر از بیت کوین است. تراکنش های اتریوم در شبکه معمولا در همان لحظه تایید می شود در حالی که تراکنش در شبکه بیت کوین حدود 2 یا سه ساعت و در برخی مواقع تا بیش از 6 ساعت طول می کشد و کارمزد شبکه اتریوم به مراتب کمتر از شبکه بیت کوین می باشد.
نمیتوان گفت که بیت کوین بهتر است یا اتریوم زیرا هر گل یک بویی دارد و این دو شبکه اهداف نتفاوتی دارند و هر کدام کاربرد و ویژگی خاص خودش را دارد.
از آنجا که نرم افزار غیرمتمرکز در بلاک چین اجرا می شوند، تمامی فواید بلاک چین را دارا می باشند از جمله:
غیر قابل تغییر بودن اطلاعات – افراد ثالث نمی تواند کوچکترین تغییری در داده ها ایجاد کنند.
غیرقابل دستکاری و نفوذ بودن– نرم افزارها بر اساس اصل اجماع فعالیت می کنند. بنابراین احتمال سانسور، نفوذ به شبکه یا حذف داده ها وجود ندارد.
امنیت بالا – بدون سازمان و سرور مرکزی و به علت توابع رمز گذاری دارای امنیت بالایی است.
پویا و فعال بودن دائمی– نرم افزارهای غیرمتمرکز هرگز متوقف نمی شوند و کسی قادر به جلوگیری از فعالیت آن ها نیست.
هر خدمات متمرکزی می تواند توسط اتریوم غیرمتمرکز شود. خدماتی مثل پرداخت ها، بیمه، انتخابات و بسیاری از خدماتی که توسط واسطه ها انجام می شوند، با بلاک چین با امنیت بالاتر به صورت غیرمتمرکز قابل انجام خواهد بود.
با استفاده از پلتفرمهایی مانند قراردادهای هوشمند اتریوم، شرکتها میتوانند اعتمادسازی در کار خود را به حداکثر برسانند و اعتبار شرکت خود را بالا ببرند.
در یک قرارداد عادی، توافقی بین دو یا چند طرف است که آنها را متعهد می سازد تا اموری را انجام دهند. برای مثال فردی با بستن قراردادی با یک طراح سایت، با او توافقمی نماید که در ازای پرداخت وجه فرد مقابل سایتی را برای او طراحی نماید. بدیهی است که اگر طراح سایت سایتی را به او تحویل ندهد پولی را نیز دریافت نخواهد کرد. در دنیای اینترنت زمانی که شما به فردی را که با او قرارداد می بندید را نمی شناسید و به او دسترسی ندارید در صورتی که او کار خود را انجام ندهد و شما پول او را پرداخت کرده باشید دیگر به آن فرد دسترسی فیزیکی و الزام آور نخواهید داشت و بنابراین فرد می تواند پول شما را بردارد. اگر بگویید پول را بعد از انجام پروژه پرداخت کنید این مشکل به صورت برعکس اتفاق می افتند که فرد طراح پروژه را تحویل دهد اما فردی که پروژه را تحویل گرفته از پرداخت پول او امتناع ورزد. بنابراین چون به طرفین قرارداد دسترسی قابل پیگرد قانونی وجود ندارد نیاز به قراردادهای هوشمند خودنمایی می کند.
تفاوت قرارداد معمولی و قرارداد هوشمند در این است که کدهای کامپیوتری مشکل اعتماد به طرفین قرارداد را برطرف میکنند.
اگر قرارداد مثال قبل هوشمند باشد، کدهای کامپیوتری بررسی می نمایند و اگر تعهدات انجام شده باشد نسبت به پرداخت اقدام می نمایند و در صورت وجود شرایط تصمیم دیگری به صورت خودکار اتخاذ میشود; برای مثال قرارداد لغو می شود یا ادامه مییابد.
ویژگی اصلی یک قرارداد هوشمند، عدم نیاز به اعتماد به طرفین معامله است. شما به قاضی و واسط برای اجرای شرایط مختلف قرارداد خود نیازی ندارید و هرچه که در قرارداد تنظیم شده باشد در زمان صحیح خودش انجام خواهد شد.
در ابتدایی که یک قراردادهوشمند بسته می شود، دارایی ها و شرایط قرارداد، کد گذاری شده و در بلاک بلاک چین قرار می گیرند. این قرارداد بین گره های پلتفرم توزیع و چندین بار کپی شده است. بعد از آن که پردازش انجام شد، قرارداد مطابق با شرایط مشخص اجرا می شود.
مخترغ اصلی اتریوم یک جوان نابغه روسی به نام ویتالیک بوترین است. او که اکنون (سال 2020) حدود 25 سال سن دارد، در سال 2013 در حالی که فقط 18 سال داشت، سفید نامه (وایت پیپر) اتریوم را منتشر کرد.
بلافاصله با پخش شدن این وایت پیپردر اینترنت نزدیک به ۳۰ نفر از توسعه دهندگان مطرح جهان برای بررسی این موضوع با ویتالیک گرد هم آمدند. ویتالیک بوترین منتظر انتقادات بود و بقیه افراد نیز به اشتباهات اساسی که در مفاهیم آن وجود داشت، اشاره میکردند. در آن دوران مفهوم اتریوم مانند یک ارز بود. طی بررسی با افرادی که این ایده را داشتند، با گذشت زمان تغییر داده شد و شکل جدیدی به آن بخشیده شد. بعد از دست یافتن به زبان برنامهنویسی مدنظ، هر هفته روشهای جدیدی برای اجرا و استفاده از آن به کار میرفت. در اواخر ژانویه ۲۰۱۴، تیم برنامه نویسی پروژه فهمید که ایجاد فضای ذخیرهسازی فایل در بستر غیرمتمرکز، نسبتاً آسان است و مفهومی مانند رجیستری نام (Name Registery) را با چندخط کد میتوان به وجود آورد. با کسب تجربیات جدید، ایده اولیه ویتالیک آرامآرام تغییر شکل داد و به اتریومی که امروز میبینیم، تبدیل شد.
در ژانویه سال 2014، به صورت رسمی آغاز به کار توسعه پلتفرم اتریوم اعلام شد. اعضای تیم اولیه توسعه پلتفرم ویتالیک بوترین، میهای آلیسی، آنتونی دیلوریو و چارلز هاسکینسون بودند.
در ژوئن سال 2014 بنیاد غیرانتفاعی اتریوم برای کمک بیشتر در توسعه پلتفرم تاسیس شد. مقر این بنیاد هماکنون در کشور سوئیس است.
در ماههای ژوئن و آگوست 2014، در طول فروش جمعی که اتر در ازای بیت کوین فروخته شد، تیم اتریوم بیش از ۳۱,۰۰۰ بیت کوین از جامعه ارزهای دیجیتال جمعآوری کرد. ارزش آن بیت کوینها در آن زمان چیزی نزدیک به ۱۸ میلیون دلار بود. در زمان فروش جمعی بیت کوین در محدوده ۶۵۰ دلار معامله میشد، اما پس از گذشت زمان قیمت بیت کوین سقوط شدیدی تجربه کرد و تیم پروژه باید با زیان از دست دادن میلیونها دلار روبرو میشد.
المپیک (Olympic) نام شبکه آزمایشی اتریوم بود که در ماه مه 2015 راهاندازی شد. بسیاری از کاربران تاریخ انتشار اتریوم را به انتشار المپیک نسبت میدهند. این شبکه اجازه آشنایی توسعه دهندگان با پلتفرم را میداد.
روند توسعه اتریوم به چهار مرحله تقسیم شد تا توسعه دهندگان بتوانند خود را با آن وفق دهند. فرانتیر (Frontier) اولین مرحله از این روند توسعه شبکه بود و اساس کلی اتریوم در آن ارائه شد. در این نسخه کاربران میتوانستند اتریوم خرید و فروش کنند، به استخراج اتریوم بپردازند و قرارداد هوشمند و برنامههای غیرمتمرکز بسازند. فرانتیر رسما در تاریخ 30 جولای 2015 منتشر شد.
هوماستد اولین نسخه پایدار از اتریوم است که در تاریخ 10 مارس 2016 روی بلاک شماره 1,150,000 پیادهسازی شد. در هارد فورک هوماستد تضمین شد که شبکه اتریوم واقعا امن است و یکسری بهروزرسانیهای کلی روی آن اعمال شد.
یکی از ویژگیهای جالب بلاک چینها، سازمانهای خودگردان غیرمتمرکز (DAOs) است. به بیان ساده یک DAO قرارداد هوشمندی است که با آن میتوان یک فرایند سیستماتیک را به طور خودکار و بدون واسطهها انجام داد. برای ساخت DAO ابتدا گروهی از برنامهنویسان با کدهایشان مشخص میکنند که سازمان چگونه باید کار کند. زمانی که قرارداد هوشمند اجرا شد مردم میتوانند با خرید توکنها که نشان دهنده سهام آنها در سازمان است، در تعیین سرنوشت آن نقش داشته باشند. قرارداد هوشمند DAO شامل کدی است که چگونگی تصمیمگیری در آن را مدیریت میکند و توکن DAO ارز دیجیتال یا نرمافزاری است که به کاربران DAO اجازه رای دادن میدهد. به نوعی بیت کوین را میتوان اولین DAO موجود دانست زیرا کاربران قادر خواهند بود در این شبکه به تایید تراکنشها رای بدهند.
یک استارتاپ آلمانی به اسم Slock.it، یک قرارداد هوشمند DAO روی شبکه اتریوم ساخت که مردم را قادر میساخت دارایی خود را به صورت غیرمتمرکز به اشتراک بگذارند. این پروژه وقتی به مرحلهی فروش توکن رسید، تبدیل به موفقترین کمپین جمعآوری سرمایه اولیه دنیا شد و توانست ۱۵۰ میلیون دلار جذب کند.
کد پایهی DAO، عالی نبود؛ ضمن اینکه متن باز بوده و برای همه قابل رویت بود. در ۱۷ ژوئن، یک هکر ناشناس و یا گروهی از هکرها، باگی در سیستم پیدا کرده و شروع به جمعآوری پول از DAO و انتقال آن به یک DAO کپی کردند. پیش از اینکه جلوی او گرفته شود، ۵۰ میلیون دلار اتر دزدیده شد.
با وجود اینکه تنها یک باگ در کد موجب این از دست رفتن سرمایه شد، شهرت اتریوم و مفهوم DAO زیر سوال رفت. با انتشار این خبر عده کثیری از افراد در جامعه اتریوم تصمیم به ایجاد نوعی هارد فورک گرفتند تا به این وسیله اعتبار از دسترفته را بازگردانند.
هارد فورک، شکاف و انشعابی در بلاک چین یک ارز دیجیتال است که به طور کلی قوانین یک ارز را تغییر میدهد و بلاک چین جدیدی به وجود میآید. یک هارد فورک بهنوعی جدا شدن یک رویکرد توسط اعضای یک جامعه است که تصمیم میگیرند، دیگر پروتکلهای قبلی را در همان بلاک چین دنبال کنند. بهعبارتدیگر یک نسخه جدید از بلاک چین قبلی، هارد فورک نام دارد.
بدین ترتیب در بلاک ۱۹۲۰۰۰۰، یک هارد فورک برای اتریوم اتفاق افتاد. تا بدینوسیله بتوان سرمایههای از دست رفته سرمایه گذاران را به جیبشان بازگردانند.
به سبب این هارد فورک، شبکه اتریوم جدیدی به وجود آمد و شبکه قبلی اتریوم کلاسیک نام گرفت.
در تنجرین ویسل مفهوم گس (Gas) و بالا پایین شدن آن، برای پرداخت کارمزدها و هزینههای شبکه مطرح شد. همچنین توسعه دهندگان با بالا بردن هزینه برخی از فعالیتهای سنگین، توانستند با حملات دیداس (DDoS) به طرز فوقالعادهای مقابله کنند. این بهروزرسانی در بلاک شماره 2,463,000 مصادف با 18 اکتبر 2016 انجام شد.
اسپریوس دراگون دومین فورک اتریوم برای مقابله با حملات دیداس بود. در این هارد فورک که 22 نوامبر 2016 پیادهسازی شد، آسیبپذیری شبکه اتریوم در مقابل حملات دیداس تقریبا به صفر رسید.
هارد فورک متروپلیس به دو هارد فورک بیزانس و قسطنطنیه تقسیم میشود اما اصلیترین بخش، قسطنطنیه است.
هارد فورک بیزانس (byzantium) که در اکتبر سال 2017 اجرا شد، با 9 تغییر روی پلتفرم اتریوم همراه بود و سختی شبکه اتریوم را کاهش داد. همچنین راه برای پیادهسازی قسطنطنیه و تکمیل متروپلیس باز کرد.
هارد فورک قسطنطنیه (کُنستانتینوپول – Constantinople) مهمترین هارد فورک اتریوم طی سالهای گذشته خواهد بود که بعد از چند بار تعویق، قرار است نهایتا در 27 فوریه 2019 پیادهسازی شود. این بهروزرسانی برای شبکه اتریوم و توسعه دهندگانی که قصد کوچ کردن از الگوریتم اثبات کار (ماینینگ) به اثبات سهام را دارند، قدم بزرگی خواهد بود. در این بهروزرسانی بزرگ که در نقشه راه اتریوم تعریف شده است، علاوه بر بهبود شبکه، پاداش بلاک از ۳ به ۲ کم خواهد شد و بمب سختی اتریوم به تاخیر خواهد افتاد.
به طورکلی پس از پیادهسازی قسطنطنیه و تکمیل هاردفورک مترو پلیس بهبودها و تغییرات زیر در شبکه اتریوم حاصل خواهد شد:
ویتالیک بوترین، خالق اتریوم، در کنفرانس Devcon4 که ۳۱ اکتبر 2018، در شهر پراگ برگزار شد، از نقشه راه نسخه دوم اتریوم (Ethereum 2.0) رونمایی کرد و آن را یکپارچه خواند.
اتریوم ۲ نسخهای کاملا متفاوت از اتریوم فعلی خواهد بود. این نسخه از اتریوم شامل کسپر (Casper) برای رفتن به اثبات سهام، شاردینگ (Sharding) برای مقیاس پذیری (تراکنشهای سریع و ارزان) و ایوازم (eWASM) برای بهبود ماشین مجازی اتریوم و در نتیجه بهبود شبکه است. اتریوم ۲ در واقع همان مرحله سرینتی (Serinity) است که در نقشه راه اولیه اتریوم تعریف شده بود.
پیشنهاد میکنیم برای درک بهتر نحوه کار اتریوم ابتدا مقاله چگونگی کارکرد بیت کوین را مطالعه فرمایید اما در این قسمت به زبان ساده نحوه کار اتریوم را بررسی میکنیم. همانطور که گفتیم، اتریوم پلتفرمی برای اجرای قراردادهای هوشمند است. قراردادهای هوشمند برنامههایی هستند که توسط برنامهنویسان نوشته میشوند و به صورت غیرمتمرکز و بدون توقف، یک فرایند را به صورت هوشمند انجام میدهند. زبانی که با آن قراردادهای هوشمند را مینویسند، زبان برنامه نویسی سالیدیتی (Solidity) است.
قراردادهای هوشمند روی بلاک چین اتریوم پیادهسازی و اجرا میشود. اتریوم مانند بیت کوین، بلاک چین مخصوص خودش را دارد. مثل بیت کوین، در اتریوم هم شاهد یک بلاک چین عمومی هستیم یعنی همه اعضای شبکه اتریوم در تایید تراکنشها نقش دارند.
دفترکل بلاک چین روی کامپیوترهای هر کسی که به شبکه متصل شود، نگهداری میشود با این تفاوت که در بیت کوین فقط تاریخچه تراکنشها ذخیره میشود اما در اتریوم نودها از وضعیت قراردادهای هوشمند هم نگهداری میکنند. نودها همچنین چیزی به نام ماشین مجازی هم اجرا میکنند.
ماشین مجازی اتریوم (EVM)، یک نرم افزار کاملا تورینگ است و روی شبکه نودهای اتریوم اجرا میشود. این سیستم صرف نظر از زبان برنامه نویسی، به هر میزان که کاربر بخواهد زمان و حافظه در اختیارش قرار می دهد. ماشین مجازی اتریوم روند ایجاد برنامه های بلاک چینی را بسیار آسان تر و کارآمد تر از همیشه میکند. به جای اینکه برای هر برنامه یک بلاک چین ایجاد کنید می توانید از بلاک چین اتریوم برای هزاران برنامه استفاده کنید.
اتر (Ether) نام ارز دیجیتال اصلی شبکه اتریوم است. یکی از کاربردهای اتر استفاده به عنوان دارایی و انجام پرداختهای آنلاین میباشد اما هدف اصلی از ساخت این ارز ایجاد انگیزه برای فعالیت شبکه بوده است. مثل بنزین که سوخت خودروهاست، اتر هم سوخت شبکه اتریوم است و اگر نباشد هیچانگیزهای برای فعالیت شبکه وجود نخواهد داشت.
هزینههای شبکه مثل کارمزد تراکنشها با استفاده از اتر پرداخت میشود و ماینرها در ازای ساخت بلاک به عنوان پاداش اتر دریافت میکنند. اتر دارای ارزش بوده و در صرافیها خرید و فروش میشود.
در سال ۲۰۱۷، سال شکوفایی ارزهای دیجیتال، قیمت اتریوم ۱۰,۰۰۰ درصد رشد داشت. بله درست است یعنی ۱۰۱ برابر. یعنی ۱۰۰ دلار در ابتدای ۲۰۱۷، و برداشت ۱۰,۰۰۰ دلار در انتهای ۲۰۱۷. اتفاقی که شاید هر قرن یکبار رخ دهد. در سال 2016 ارزش هر اتر کمتر از یک دلار بود.
پس از ژانویه 2018، قیمت اتریوم به روند نزولی شدیدی افتاد و امروز (27 بهمن) که در حال نگارش این مقاله هستیم، اتریوم از بالاترین قیمتش در 1500 دلار، بیش از 89 درصد سقوط کرده است. ارزش کل این ارز دیجیتال در اوایل سال 2017 به شدت به بیت کوین نزدیک شد و حتی برخی پیشبینی میکردند که این ارز دیجیتال بتواند در جدول ارزها از بیت کوین عبور کند.
هماکنون هر واحد اتریوم با قیمت حدود 120 دلار معامله میشود. این رقم نشان دهنده این است که اگر اتریوم دوباره بتواند به بالاترین قیمت قبلی خود یعنی 1500 دلار برسد، حدود 15 برابر رشد کرده است.
اتر یک ارز کاربردی است. بدیهی ست که هر چقدر کاربرد و پذیرش آن بیشتر شود، قیمت هم افزایش خواهد یافت. از اتریوم می توان برای هوشمند سازی فرایندها نهایت استفاده را برد. هر میزان که قراردادهای هوشمند اتریوم بیشتر مورد پذیرش نهادها قرار بگیرند، محبوبیت و کاربرد بیشتر و در نتیجه قیمت هم افزایش خواهد یافت.
از طریق سایتهای داخلی میتوان اتریوم را به صورت مستقیم با ریال خریداری کرد. اما با این حال بیشتر سایتهای داخلی در حال حاضر فقط بیت کوین میفروشند. همچنین باید توجه کنید که در صورت موجود بودن اتر در این سایتها، حتما باید از معتبر بودن سایت اطمینان حاصل کنید.
متداول ترین روش خرید اتر، مخصوصا برای کاربران ایرانی، خرید بیت کوین از سایت های ایرانی یا سایت معتبر لوکال بیتکوینز و سپس تبدیل بیت کوین خریداری شده در صرافی های معتبر خارجی به اتر است.
لیست صرافیهایی که اتریوم دارند را میتوان از سایت کوینمارکتکپ مشاهده کرد.